رتبه‌بندی اعتباری حاکمیتی یا کشوری چیست؟
رتبه‌بندی اعتباری حاکمیتی، ارزیابی اعتبار یک کشور یا نهاد حاکم است که می‌تواند به سرمایه‌گذاران اطلاعاتی درخصوص میزان ریسک مرتبط با سرمایه‌گذاری در یک کشور خاص، از جمله هرگونه خطر سیاسی را ارائه دهد. ریسک اعتباری کشورها که در رتبه‌بندی اعتباری حاکمیت منعکس می‌شود، نشان‌دهنده آن است که یک دولت یا حکومت تا چه میزان قادر و مایل به پرداخت بدهی‌ها و یا انجام تعهدات خود در آینده است. پس از بحران مالی سال 2008، بسیاری از کشورها با ریسک اعتباری حاکمیت مواجه شده و دچار مشکلات عدیده‌ای شدند.
آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری معمولاً شرایط محیطی و سیاسی یک کشور را برای ارزیابی اعتباری کشورها مورد استفاده قرار می‌دهند. بدست آوردن رتبه اعتباری معتبر معمولاً برای كشورهای در حال توسعه كه خواهان دسترسی به بودجه در بازارهای اوراق قرضه بین‌المللی هستند، بسیار مهم و ضروری است. همچنین برخی دیگر از کشورها علاوه بر انتشار اوراق قرضه در بازارهای بدهی خارجی، خواهان جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی (FDI) نیز هستند و به همین دلیل در تلاشند تا با کسب رتبه اعتباری خوب انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاران را ایجاد کنند.
اغلب کشورها برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، از طریق معتبرترین آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری همچون Standard & Poor’s، Moody’s و Fitch اقدام به دریافت رتبه اعتباری می‌نمایند. از دیگر آژانس‌های معروف رتبه‌بندی اعتباری که خدمات مربوط به رتبه‌بندی حاکمیت کشورها را ارائه می‌دهند، می‌توان به شرکت‌های بین‌المللی Chengxin و Dagong در چین، DBRS در امریکا و JCR در ژاپن اشاره نمود.
عوامل تعیین‌کننده رتبه اعتباری کشورها
آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری از هر دو روش کیفی و کمی برای تعیین رتبه اعتباری حاکمیت یک کشور استفاده می‌کنند. ریچارد کانتور و فرانک پکر در سال 1996 مقاله‌ای را با عنوان “عوامل تعیین‌کننده و موثر بر رتبه‌بندی اعتباری حاکمیت” منتشر کردند که در آن به نقش عوامل مختلف بر روی رتبه اعتباری اشاره شده است. عوامل تعیین‌کننده رتبه اعتباری حکومت‌ها (کشورها) در این مقاله عبارتند از:
1- درآمد سرانه: این عامل، درآمد کسب شده به ازای هر نفر در یک منطقه خاص را تخمین می‌زند. محاسبه درآمد سرانه با در نظر گرفتن کل درآمد کسب شده توسط افراد در یک منطقه معین تقسیم بر تعداد افراد ساکن در آن منطقه است. درآمد سرانه بالا، مالیات بالقوه و قابل دریافت دولت را افزایش می‌دهد که به معنای افزایش توانایی دولت در بازپرداخت بدهی‌های خود است.
2- رشد تولید ناخالص داخلی: نرخ رشد تولید ناخالص داخلی یک کشور به درصد رشد تولید ناخالص داخلی یک کشور از یک فصل تجاری به فصل دیگر اشاره دارد. رشد قوی تولید ناخالص داخلی به این معنی است که یک کشور قادر به انجام تعهدات بدهی خود در آینده خواهد بود، زیرا رشد تولید ناخالص داخلی منجر به درآمد بیشتر مالیاتی برای دولت می‌شود. اگر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی منفی باشد، بدان معناست که اقتصاد کشور در حال انقباض است و در صورت ادامه وضعیت، این کشور قادر به انجام تعهدات بدهی خود نخواهد بود.
3- نرخ تورم: بدهی‌های دولتی مستعد ایجاد تغییر در نرخ تورم هستند و افزایش تورم بر توانایی یک کشور در تأمین مالی بدهی‌های خود تأثیر می‌گذارد. نرخ تورم بالا به مشکلات ساختاری در امور مالی یک کشور اشاره دارد و با نارضایتی مردم از افزایش تورم، احتمالاً باعث بی‌ثباتی سیاسی یک کشور می‌شود.
4- بدهی‌های خارجی: برخی از کشورها برای تأمین مالی پروژه‌های توسعه و زیرساخت خود، به شدت به بدهی‌های خارجی متکی هستند. افزایش سطح بدهی‌های خارجی یک کشور ممکن است بر توانایی آن برای دریافت بودجه از وام‌دهندگان بین‌المللی تأثیر بگذارد. اگر بدهی‌های ارزی کشوری بیشتر از درآمد ارزی حاصل از صادرات شود، خطر بزرگی برای آن کشور محسوب شده و رتبه اعتباری را کاهش می‌دهد.
5- توسعه اقتصادی: آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری هنگام تعیین رتبه اعتباری یک کشور، سطح توسعه را در نظر می‌گیرند. معمولاً به محض اینکه کشوری به سطح معینی از توسعه یا درآمد سرانه برسد، کمتر در پرداخت بدهی‌ها و تعهدات خود نکول خواهد داشت. به عنوان مثال، کشورهای توسعه‌یافته اقتصادی در مقایسه با کشورهای در حال توسعه کمتر در معرض خطر قرار دارند و رتبه اعتباری بالاتری کسب می‌کنند.
6- تاریخچه نکول و عدم بازپرداخت‌ها: کشوری که در گذشته در انجام تعهدات بدهی خود کوتاهی کرده است، از منظر آژانس‌های رتبه‌بندی اعتباری، دارای ریسک اعتباری حاکمیت بالایی است. در صورتی که کشوری در عدم بازپرداخت به موقع تعهدات خود دارای سابقه باشد، در رتبه‌بندی امتیازات پایینی دریافت می‌کند و جذابیت کمتری برای سرمایه‌گذاران متقاضی سرمایه‌گذاری کم‌ریسک خواهد داشت.
به منظور کسب رتبه‌های اعتباری مناسب، کشورها باید به تمام جوانب اقتصادی و مالی عملکرد خود توجه ویژه داشته باشند تا بتوانند از این طریق علاوه بر فراهم آوردن بسترهای رشد و توسعه خود، از ظرفیت سرمایه‌گذاری‌های خارجی و استقراض از سازمان‌های بین‌المللی نیز به بهترین شکل ممکن بهره‌مند گردند.
کشورهای دارای بالاترین و پایین‌ترین رتبه‌های اعتباری حکومتی
وبسایت Countryeconomy هر سال گزارشی از وضعیت رتبه اعتباری حکومتی کشورها براساس رتبه‌بندی‌های سه موسسه بزرگ Moody’s، Standard & Poor’s و Fitch ارائه می‌دهد که در آن تمام کشورهای دنیا براساس شاخص‌های فوق بررسی شده و با یکدیگر مقایسه می‌شوند. براساس آخرین گزارش موجود در سال 2021، کشورهای استرالیا، آلمان، سوئیس، امریکا، کانادا، دانمارک، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، سوئد، سنگاپور و ژاپن دارای برترین حکومت‌های مستقل هستند. همچنین کشورهای زامبیا، موزامبیک، سریلانکا، آنگولا و آرژانتین دارای پایین‌ترین رتبه‌های اعتباری می‌باشند.
در این رتبه‌بندی، فقط موسسه رتبه‌بندی اعتباری Fitch اقدام به بررسی وضعیت اعتباری ایران کرده است و طبق مطالعات انجام شده، رتبه اعتباری اعلام شده از سوی این موسسه +B می‌باشد که حاکی از وجود شرایط اقتصادی سوداگرانه و غیرقابل اطمینان در ایران است.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ