مقدمه

صنعت فین‌تک بیش از یک دهه است که حوزه مالی جهانی، نحوه عملکرد کسب‌وکارها و فضای پرداخت را به عنوان ترکیبی از فناوری و خدمات مالی متحول کرده است. پس از بحران مالی جهانی در سال 2008، زمانی که شرکت‌های فین‌تک برای اولین بار به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات مالی جایگزین ظاهر شدند، به صنعت بانکداری سنتی نفوذ کرده و شروع به تسلط بر حوزه‌هایی مانند امور مالی شخصی، بانکداری، سرمایه‌گذاری خطرپذیر، بیمه، وام، مدیریت ثروت و … کردند. فین‌تک به عنوان بازیگر مالی جدید، خدمات و محصولات مالی نوینی را توسعه می‌دهد که دنیای مدرن را تغییر داده و جامعه دیجیتالی امروزی را به خود جذب می‌کند.

در حال حاضر موسسات مالی به دلیل عقب نماندن از سایر رقبا و کاهش ریسک‌های فعالیت‌های خود، ناگزیر به پذیرش ابزارها و تکنیک‌های جدید مالی هستند؛ به همین دلیل است که برندهای مدرن با اشتیاق از روندهای جدید فین تک استقبال می‌کنند. به عنوان مثال، جی پی مورگان، پی پال، آمازون، اپل، سامسونگ و سایر شرکت‌ها پیشگامان بخش فین‌تک شده‌اند.

اهمیت و جایگاه فین‌تک در صنعت مالی

براساس نظرسنجی PwC از سازمان‌های خدمات مالی در سطح جهان، 47 درصد از این سازمان‌ها احتمالاً با یک شرکت فین‌تک برای توسعه خدمات خود همکاری می‌کنند. در سال 2020، علاقه به ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین به طور چشمگیری افزایش یافت. کسب‌وکارها شروع به بررسی، آزمایش و کشف نقش‌های جدیدی کردند که ارزهای دیجیتال می‌توانند در سیستم مالی ایفا کنند. معرفی انواع خدمات مالی مانند BNPL، دامنه معاملات روزانه کسب‌وکارها را بیشتر گسترش داده است. طبق آمارها، در سال 2021 و در کل دنیا رکورد بیشترین توافق و قرارداد شرکت‌های مالی با ارائه‌دهندگان خدمات مبتنی بر فین‌تک به ثبت رسیده است که این موضوع به خوبی جایگاه این صنعت را در حوزه مالی نشان می‌دهد. در سال 2022 نیز سرمایه‌گذاری‌های شگفت‌انگیزی در بخش فین‌تک صورت گرفت؛ با این حال، با افزایش آگاهی از ارزهای دیجیتال، بلاک‌چین و امنیت سایبری، پیچیدگی راه‌حل‌های جذاب سرمایه‌گذاری نیز افزایش یافت.

پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، فین‌تک در سراسر جهان نرخ رشد سالانه معادل 18.5 درصد داشته باشد و ارزش آن به حدود 851.1 میلیارد دلار برسد. می‌توان گفت فین‌تک استفاده از نوآوری‌های تکنولوژیکی پیشرفته مانند هوش مصنوعی، رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی و بلاک‌چین برای بهبود و اتوماسیون کالاها و خدمات مالی است. انتظارات مشتریان امروزی را تنها می‌توان با پیشرفته‌ترین فناوری‌ها برآورده کرد؛ لذا در این نوشته در مورد تحولات اصلی فین‌تک برای سال 2023 صحبت می‌شود.

معرفی روندهای برتر فین‌تک

همه اپراتورهای مالی خلاق برای اجرای نوآوری‌های خود، مانند ارزهای دیجیتال، فناوری بلاک‌چین، رعایت مقررات و بسیاری موارد دیگر، به راه‌حل‌های نرم‌افزاری درجه یک نیاز دارند؛ به همین جهت روندهای برتر فین‌تک به عنوان راه‌حلی جامع معرفی می‌شوند که در این بخش به آنها پرداخته می‌شود:

1- Green Finance:

در ساده‌ترین حالت، تأمین مالی سبز به معنای هر فعالیت مالی ساختارمندی است که برای اطمینان از نتیجه زیست‌محیطی بهتر و آینده انعطاف‌پذیرتر ایجاد شده است. این تأمین مالی شامل وام‌ها، مکانیسم‌های بدهی و سرمایه‌گذاری‌هایی است که برای تشویق توسعه پروژه‌های سبز، به حداقل رساندن تأثیر آب و هوایی طرح‌های موجود یا ترکیبی از هر دو استفاده می‌شوند. اقدامات معمولی که در زیر چتر مالی سبز قرار می‌گیرند شامل انرژی‌های تجدیدپذیر و کارایی انرژی، پیشگیری و کنترل آلودگی، حفاظت از تنوع زیستی و استفاده پایدار از منابع طبیعی و زمین است. تامین مالی سبز برای افزایش سطح جریان‌های مالی از بخش‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی به سمت اولویت‌های توسعه پایدار ابداع شده است؛ بخش کلیدی این رویکرد مدیریت بهتر ریسک‌های زیست‌محیطی و اجتماعی و تحقق فرصت‌های اقتصادی است که نرخ بازدهی خوب و مزایای مثبت را با هم ترکیب می‌کند.

تغییرات اقلیمی به عنوان معضل سیاسی و اقتصادی تعیین‌کننده قرن حاضر ظاهر شده است و احتمالاً در آینده قابل پیش‌بینی نیز همین‌گونه باقی خواهد ماند. دولت‌ها، سرمایه‌گذاران، کسب‌وکارها و افراد خصوصی در سرتاسر جهان شروع به اقداماتی در پاسخ به مسئله آب و هوا، به‌ویژه در مورد تکنیک‌های کربن‌زدایی کرده‌اند. حرکت به سمت یک اقتصاد کم‌کربن یا سبز به سطوح فوق‌العاده سرمایه‌گذاری، به ویژه در قالب تامین مالی سبز، برای حمایت از فعالیت‌هایی که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهند و به شرکت‌ها در سازگاری با اثرات تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند، نیاز دارد.

2- Blockchain Technology:

بلاکچین تکنولوژی جدیدی نیست، بلکه در حال تغییر چهره تراکنش‌های مالی در سطح جهانی است. گاهی اوقات از آن به عنوان “دفتر کل الکترونیکی” یا “پایگاه داده توزیع شده” یاد می‌شود و یک روش بسیار امن برای حفظ اطلاعات است که خطر سرقت هویت و داده‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. تا پیش از سال 2030، بازار جهانی بلاکچین به ارزش 1.5 تریلیون دلار افزایش خواهد یافت. طبق آمارها، کشورهای چین و ایالات متحده بیش‌ترین سود خالص در حوزه بلاکچین را به ترتیب با مبالغ 440 و 407 میلیارد دلار به خود اختصاص داده‌اند. همچنین پیش‌بینی می‌شود که پنج کشور فرانسه، آلمان، ژاپن، بریتانیا و هند در آینده در حدود 50 میلیارد دلار سود کسب کنند. پردازشگرهای اصلی پرداخت مانند Visa، Mastercard و PayPal شروع به استفاده از دارایی‌های رمزنگاری شده کرده‌اند و به دیگران نیز اجازه می‌دهند تا با استفاده از این روش‌ها پرداخت‌های خود را انجام دهند. با استفاده از فناوری بلاکچین، می‌توان افزایش سرعت و امنیت و کاهش هزینه‌ها را در پرداخت‌های بین‌المللی تجربه کرد. طبق آمار رشد بلاکچین از نظر بخش‌ها، صنعت بانکداری با 29.7 درصد سهم دارای بیشترین توزیع ارزش بازار بلاکچین است و در آینده نیز با استفاده فزاینده مصرف‌کنندگان از کیف پول‌های بلاکچین، سهم صنعت بانکداری بیشتر از گذشته خواهد شد.

3- Embedded Finance:

به زبان ساده‌، Embedded Finance قرار دادن یا ادغام یک یا چند محصول مالی در محصولات یا پلتفرم‌های غیرمالی و روزمره مشتری است؛ این امر دسترسی بیشتر و راحت‌تر خدمات و محصولات مالی را برای مشتریان فراهم می‌کند. ادغام خدمات مالی در انواع محصولات و پلتفرم‌هایی که مردم استفاده می‌کنند، نیاز مشتریان را به جستجوی ارائه‌دهندگان خدمات مالی به صورت جداگانه و یا اجبار برای خروج از برنامه‌ای که در حال حاضر در حال استفاده از آن هستند، از بین می‌برد. این خدمات می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، اما برخی از نمونه‌های رایج عبارتند از پرداخت‌های درون برنامه‌ای، وام‌های فرد به فرد و انواع بیمه‌های خرد. با راحت‌تر و در دسترس‌تر کردن محصولات و خدمات مالی، Embedded Finance این پتانسیل را دارد که به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کند تا امور مالی خود را به طور مؤثرتری مدیریت کنند.

در گذشته، پرداخت‌ها اغلب به این معنی بود که کیف پول خود را بیرون بکشید، به دنبال کارت اعتباری یا نقدی خود بگردید و آن را در دستگاه کارتخوان قرار دهید. اما در حال حاضر یکی از جدیدترین نوآوری‌های پردازش پرداخت، پرداخت‌های تعبیه شده است که علاوه بر سهولت و دسترسی بیشتر، اغلب از پرداخت‌های آنلاین سنتی امن‌تر هستند.

Embedded Finance

4- Artificial Intelligence:

دنیای مالی با معرفی هوش مصنوعی متحول شده و اتوماسیون کارهای دشوار و ارزشمند امکان‌پذیر شده است. شرکت‌های فین‌تک می‌توانند از هوش مصنوعی برای افزایش تعاملات چت‌بات، مراقبت از مشتری و انتخاب زیرساخت‌ها استفاده کرده و همچنین با جرایم سایبری، پول‌شویی و کلاهبرداری مبارزه کنند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی در توسعه نرم‌افزار مالی، نقش بیشتری در انتخاب افرادی که به خدمات مالی خاصی دسترسی دارند، ایفا می‌کنند و اجرای آن در صنعت فین‌تک موجب تسریع قضاوت در مورد صدور وام، مذاکره و کشف تقلب می‌شود. حوزه بانکی جزو صنایعی است که بیشترین منفعت را از هوش مصنوعی کسب کرده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، هزینه‌های عملیاتی بانکی در حدود 22 درصد کاهش پیدا کرده و از این طریق بیش از 1 تریلیون دلار ذخیره گردد. در حال حاضر، دستیاران دیجیتال و چت‌بات‌هایی که به هوش مصنوعی مجهز هستند می‌توانند به بسیاری از درخواست‌های مشتریان پاسخ دهند، هزینه‌ها را بررسی نمایند و مطابق با علایق مشتریان، کالاها و خدمات مناسب را پیشنهاد نمایند.

یکی از مهم‌ترین عناصر هوش مصنوعی، قابلیت آن در پیش‌بینی صحیح رفتارهای انسانی است. در نتیجه، هوش مصنوعی و رفتار مالی در تعامل با یکدیگر، به تحلیل‌گران کمک می‌کنند تا الگوی رفتاری انسان‌ها را تحلیل نمایند. در سال 2023، گستره استفاده از هوش مصنوعی در صنعت فین‌تک بسیار گسترده‌تر خواهد شد و در حوزه‌های وام‌دهی، بیمه، تشخیص کلاهبرداری و مذاکرات مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

5- Digital Banking:

هرچه شرایط بانک‌های سنتی برای ارائه خدمات و به ویژه تسهیلات اعتباری به متقاضیان دشوارتر می‌شود، بر تعداد کاربرانی که از خدمات مالی جایگزین برای کنترل منابع مالی خود استفاده می‌کنند، افزوده می‌شود. از بانک‌های صرفاً دیجیتال همانند Monzo، Revolut و Starling به عنوان جایگزین‌های بانکداری سنتی یاد می‌شود که خدمات موثر بانکی و اقتصادی ارائه می‌نمایند. مشتریان بانک‌های دیجیتال برای انجام فعالیت‌ها و دریافت خدمات خود همچون پرداخت‌های بین‌المللی، دریافت مستر کارت‌ها، انتقال‌های P2P و ابزارهای مدیریت هزینه – مانده و …، به هیچ‌گونه بوروکراسی و یا مراجعه حضوری نیاز ندارند. علاوه بر این، بانک‌های دیجیتال امکان خرید و مبادله ارزهای رمزنگاری شده را نیز برای مشتریان خود فراهم آورده‌اند که بر محبوبیت و سودآور بودنشان در صنعت بانکداری افزوده است.

6- RegTech:

RegTechمدیریت فرآیندهای نظارتی در صنعت مالی از طریق فناوری است. وظیفه اصلی RegTech شامل نظارت، گزارش‌دهی و انطباق است. برخی ممکن است واژه RegTech را با FinTech اشتباه بگیرند؛ در صورتی که FinTech به استفاده از تکنولوژی و انواع نرم‌افزارها در ارائه خدمات مالی اشاره دارد ولی RegTech به معنی استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای مقابله با چالش‌های مطابقت با مقررات در حجم زیادی از داده‌ها است.

یکی از صنایعی که بیش از همه تحت نظارت است و نیاز به انطباق عملکردها با قوانین دارد، صنعت مالی است. پیش‌بینی می‌شود RegTech با ارائه راه‌حل‌های تکنولوژیکی پیشرفته برای مشکلات مربوط به انطباق، ساختار نظارتی را اصلاح کند. RegTech با تسهیل اجرای تعهدات نظارتی کارآمدتر و موثرتر از قابلیت‌های موجود، به حل برخی از بزرگ‌ترین مشکلات پیش روی بخش مالی کمک می‌کند. استفاده از راه‌حل‌های RegTech برای کمک به موسسات مالی، در شناسایی و کاهش خطرات در سال‌های آینده با بهره‌گیری از فناوری ابری، یادگیری ماشینی و تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ، بیش از پیش گسترش خواهد یافت.  

7- Smart Contracts:

قراردادهای هوشمند یک نوآوری قابل توجه فین‌تک با چندین برنامه کاربردی صنعت مالی است و به طرفین امکان می دهد اسنادی را که به زبان رایانه‌ای نشان داده شده‌اند با استفاده از امضاهای دیجیتال و به طور خاص، کلیدهای رمزنگاری، امضا کنند. قرارداد هوشمند به عنوان یک بلاک‌چین عمومی شناخته می‌شود و تضمین می‌کند که قرارداد نامه محقق می‌شود. این جنبش فین‌تک احتمالاً در آینده نزدیک بیشتر گسترش می‌یابد و از مرزهای ملی فراتر می‌رود و قراردادهای هوشمند را تقریباً برای همه در دسترس قرار می‌دهد.

نتیجه

ما در دوره طلایی نوآوری‌های مالی زندگی می‌کنیم که توسط پیشرفت‌های تکنولوژی و نوآوری‌های تأثیرگذار در بازار، هدایت می‌شود. در حال حاضر فین‌تک به یک توانمندساز تبدیل شده است و با بانکداری مرسوم برای ایجاد یک صنعت با پایداری طولانی‌مدت همکاری می‌کند. روندهای آتی فین‌تک نشان می‌دهد صنعت مالی در سال 2023 شاهد دگرگونی قابل توجهی از طرق مختلف از جمله افزایش جایگزین‌های پرداخت، گسترش وسعت خدمات مالی، ترویج تجارت جهانی و اجرای سریع و کارآمد معاملات خواهد بود.