اعتبارسنجی در صنعت بیمه چیست و چه کاربردی دارد؟
مفهوم اعتبارسنجی در صنعت بیمه
یکی از مهم‌ترین اهداف و دغدغه‌های تمام شرکت‌های بیمه، پیدا کردن رابطه درست و منطقی بین حق بیمه پرداختی مشتریان و هزینه واقعی ادعای خسارات افراد بیمه شده است که علاوه بر حفظ منافع شرکت‌های بیمه، برای مشتریان نیز سودمند است. شرکت‌ها با اعلام نرخ واقعی حق بیمه در قبال هر فرد، می‌توانند در رقابتی درست با سایر شرکت‌های بیمه، سهمی در بازار داشته باشند و در مقابل، مشتریان نیز به تناسب ریسکی که ایجاد می‌نمایند هزینه پرداخت می‌کنند و در صورتی که فردی کم‌ریسک باشد هزینه گزاف پرداخت نخواهد کرد.
بدین منظور، در 20 سال گذشته، شرکت‌های بیمه از سابقه اعتباری افراد استفاده کرده‌اند تا تصمیم بگیرند که آیا به افراد خدماتی مانند بیمهنامه خودرو یا بیمه منزل ارائه دهند یا خیر، کدام یک از بیمه‌نامه‌های خود را در اختیار مردم قرار دهند و چقدر از آنها هزینه دریافت کنند. بیمه‌گذاران این عمل را امتیازدهی بیمه مبتنی بر اعتبار می‌نامند و تعجب‌آور نیست که شرکت‌های بیمه تمام تلاش خود را می‌کنند تا اطلاعات مشتریان را همواره به صورت بروزرسانی شده در اختیار داشته باشند. شرکت‌های بیمه نشان داده‌اند رابطه مستقیمی بین امتیاز اعتباری یک فرد و احتمال ارائه ادعای خسارت از سوی وی وجود دارد. به عبارت دیگر، هر چه امتیاز اعتباری بهتر باشد، ادعاهای ثبت شده کمتر است.
اعتبارسنجی در صنعت بیمه که به عنوان امتیاز اعتبار بیمه‌ای نیز شناخته می‌شود، امتیازی است که توسط شرکت‌های بیمه محاسبه و استفاده می‌شود؛ این امتیاز شاخصی برای نشان دادن احتمال درخواست خسارت در زمانی که فرد تحت پوشش بیمه قرار دارد، می‌باشد. امتیاز بیمه براساس نتایج اعتبارسنجی افراد است و بر حق بیمه‌ای که برای برخورداری از خدمات (بیمه نامه‌های سلامت، خانه، خودرو و بیمه عمر) پرداخت می‌کنند تأثیر می‌گذارد. امتیاز پایین نشان‌دهنده ریسک بالاتر برای شرکت‌های بیمه است و بنابراین منجر به تقاضای حق بیمه بالاتر خواهد شد. امتیاز بالا بدلیل ریسک کمتر، باعث کاهش حق بیمه می‌شود. شرکت‌ها تا حدودی با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی بیمه‌ای مانند A-PLUS و CLUE که توسط شرکت LexisNexis در امریکا ارائه شده است، امتیاز افراد را تعیین می‌کنند. اطلاعاتی که در پایگاه‌های اطلاعاتی ذکر شده جمع‌آوری و ثبت می‌شوند عبارتند از:
- تاریخ خسارات وارده
- نوع خسارات ادعا شده
- نام شرکت بیمه‌گر
- مبلغ پرداخت شده توسط شرکت بیمه
- شماره (کد) ادعای خسارت
امتیاز بیمه‌ای در اکثر شرکت‌ها بین حداقل 200 و حداکثر 997 متغیر است. امتیاز 770 به بالا نشان‌دهنده وضعیت مناسب متقاضی بیمه است و امتیازات 500 یا کمتر ضعیف در نظر گرفته می‌شود. در حالی که اکثر شرکت‌های بیمه سلامت، بیمه خانه و بیمه عمر فرآیند مشابهی برای محاسبه امتیاز بیمه‌گذاران دارند، شرکت‌های بیمه خودرو استانداردهای متفاوتی را برای امتیاز خوب در نظر می‌گیرند. برخی ممکن است حق بیمه کمتری برای امتیازات در محدوده 800 ارائه دهند، در حالی که برخی دیگر فقط به امتیازات در محدوده 700 برای واجد شرایط بودن برای تخفیف های خاص نیاز دارند.
در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا و به ویژه ایالات متحده امریکا، شرکت‌های بیمه از گزارش‌های اعتباری و اطلاعات اعتباری ارائه شده از سوی آژانس‌های اعتباری همچون Equifax، Experian، TransUnion و FICO برای ارزیابی مشتریان خود استفاده می‌کنند.
شرکت‌های بیمه چگونه از تاریخچه اعتباری استفاده می‌نمایند؟
بسیاری از شرکت‌های بیمه معتقدند که تاریخچه اعتباری مصرف‌کنندگان می‌تواند برای پیش‌بینی مطالبات بیمه‌ای مورد استفاده قرار گیرد. به طور خاص، چنین شرکت‌هایی عقیده دارند که بیمه‌گزاران با سابقه اعتباری بهتر، ریسک کمتری برای شرکت بیمه به همراه خواهند داشت و در نتیجه ادعاهای کمتری را علیه بیمه ثبت می‌کنند. لذا در قوانین برای برخی از شرکت‌های بیمه، چنین حقی وجود دارد که به منظور ارائه خدمات بیمه‌ای، تدوین سیاست‌های مربوطه و همچنین تعیین نرخ حق بیمه برای افراد مختلف، سوابق اعتباری آنها را بررسی نمایند. در صورتی که افراد دارای سوابق اعتباری مطلوبی باشند از تخفیف جزئی در پرداخت حق بیمه ماهانه برخوردار خواهند شد.
بیمه‌گذاران باید از اهمیت سابقه اعتباری برای بیمه آگاه باشند؛ زیرا در اکثر کشورها، بیمه‌گران می‌توانند تقریباً هرگونه اطلاعاتی را از طریق گزارش اعتباری افراد به دست بیاورند و در صورتی که فرد از ارائه گزارش اعتباری و یا هر نوع دسترسی به سوابق اعتباری امتناع ورزد، مشمول پرداخت حق بیمه‌های سنگین خواهد شد. در برخی از شرکت‌های بیمه، شخصی که بدترین امتیاز اعتباری را دارد، باید دو، سه یا چهار برابر فردی با بهترین امتیاز اعتباری، حق بیمه پرداخت کند.
با وجود اهمیت بسیار زیاد سوابق اعتباری، نمی‌توان گفت این فاکتور تنها عامل اثرگذار بر تعیین حق بیمه است؛ بلکه از عوامل دیگری نیز اثر می‌پذیرد. مثلاً برای بیمه خودرو عواملی مانند تعداد تصادفات ثبت شده در سال اخیر، نوع خودرو و محل زندگی افراد موثر هستند. برای بیمه املاک و مستغلات نیز عواملی مانند محل وجود ملک موردنظر و هزینه تعمیر و تعویض آن موثر هستند.
عوامل موثر در بررسی سوابق اعتباری افراد
امتیاز بیمه‌ای دائمی نیست بلکه می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلف تغییر کند. راه‌های بسیاری وجود دارد که متقاضی بتواند امتیاز پایین خود را افزایش دهد (و احتمالاً حق بیمه پرداختی را کاهش دهد). برای شروع، یک متقاضی می‌تواند با پرداخت به موقع صورت‌حساب‌ها و همچنین تسویه بدهی‌های معوق، امتیاز اعتباری خود را بهبود بخشد. همچین عدم ارائه ادعای خسارت در یک بازه زمانی مشخص باعث بهبود امتیاز بیمه‌ای فرد می‌شود. در ادامه و به طور کلی، به عواملی که باعث تغییر در امتیاز بیمه افراد می‌شود اشاره شده است که بسیار نزدیک به عوامل موثر بر امتیاز اعتباری افراد است:
سوابق عمومی: ورشکستگی، وصول، سلب حق اقامه دعوی، حق حبس، پرداخت هزینه و غیره.
سابقه پرداخت‌های گذشته: تعداد و دفعات تأخیر در پرداخت و روزهای بین سررسید و تأخیر تاریخ پرداخت.
طول تاریخ اعتبار: مدت زمانی که فرد در سیستم اعتباری بوده است.
درخواست‌های اعتبار: تعداد دفعاتی که یک فرد اخیراً برای اعتبار جدید درخواست داده است، از جمله وام‌های رهنی، خدمات شهری، حساب‌ها و حساب‌های کارت اعتباری
تعداد خطوط اعتباری باز: تعداد کارت‌های اعتباری، خواه از آنها استفاده می‌شود یا خیر
نوع اعتبار مورد استفاده: کارت‌های اعتباری عمده، کارت‌های اعتباری فروشگاه، وام‌های شرکت‌های مالی و غیره
اعتبار استفاده نشده: میزان بدهی افراد در مقایسه با میزان اعتبار در دسترس آنها
هر شرکت بیمه ممکن است برای ارزیابی وضعیت اعتباری مشتریان وزن مختلفی به هر یک از عوامل بالا بدهد. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است به سوابق عمومی نسبت به سوابق پرداخت‌های گذشته بیشتر اهمیت بدهد در حالی که برای شرکت دیگری ممکن است وضعیت برعکس باشد.
هنگام ارزیابی اطلاعات اعتباری افراد، معمولاً از عوامل خاصی مانند درآمد، جنسیت، آدرس، کد پستی، گروه قومی، نژاد، رنگ، مذهب، وضعیت تأهل و ملیت استفاده نمی‌شود.
اگر فردی سابقه اعتباری نداشته باشد، امتیاز بیمه وی چگونه محاسبه می‌شود؟
برخی شرکت‌های بیمه ممکن است علت عدم وجود سوابق اعتباری را واجد شرایط نبودن افراد استنباط کنند و در چنین شرایطی از ارائه تخفیف در پرداخت حق بیمه امتناع نمایند. برخی از شرکت‌ها نیز ممکن است سایر اطلاعات همچون سوابق و جرائم رانندگی و همچنین نحوه رفتار مشتری در پرداخت حق بیمه و یا ادعاهای پرداخت خسارت را برای ارزیابی افراد درنظر بگیرند. اما به طور کلی اگر یک شرکت بیمه نتواند اطلاعات اعتباری کافی در مورد اشخاص به دست آورد، قانون چندین گزینه را به شرکت ارائه می‌دهد:
- شرکت بیمه می‌تواند به گونه‌ای خنثی با فرد رفتار کند که گویی امتیاز اعتباری متوسطی دارد.
- شرکت بیمه می‌تواند عدم وجود سابقه اعتباری فرد را نادیده بگیرد و از آن به عنوان عامل بازپرداخت یا تعیین حق بیمه استفاده نکند.
- شرکت بیمه می‌تواند افراد را براساس قوانین و نرخ‌های تعیین شده یا براساس معیارهای خود ارزیابی کرده و حق بیمه تعیین نماید.
وضعیت استفاده از اعتبارسنجی در صنعت بیمه ایران
متأسفانه در ایران با وجود گسترش فرآیند اعتبارسنجی طی چند سال اخیر، هنوز مکانیزم جامعی برای کاربرد اعتبارسنجی در صنعت بیمه مطابق با استانداردهای جهانی وجود ندارد. به دلیل نبود اطلاعات کافی و ساختار شفافیت، مشتریان از منظر پرریسک بودن یا کم‌ریسک بودن به درستی تفکیک نمی‌شوند و وضعیت هر دو در پرداخت حق بیمه یکسان است و محاسبه ریسک و نرخ ریسک به صورت میانگین انجام می‌شود؛ در صورتی که در واقعیت نباید چنین باشد. طبعاً مشتری پرریسک باید حق بیمهنامه بیشتری پرداخت کند و مشتری کم‌ریسک باید به علت کم خطر بودنش باید کمتر هزینه بیمه بدهد و از مزایای خوش‌حسابی برخوردار باشد.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ