برترین پلتفرم‌ها و شرکت‌های وام‌دهی به روش فرد به فرد (Peer-to-Peer) در دنیا

توضیحات اجمالی وام‌دهی به روش P2P

استارت‌آپ‌های وام‌دهی فرد به فرد (P2P) برای اولین بار در سال 2014 ایجاد شدند و با ایجاد پلتفرمی برای متقاضیان وام و وام‌دهندگان، در مدت کوتاهی توانستند به صنعتی میلیارد دلاری تبدیل شوند.

این نوع شرکت‌ها سه مزیت قابل توجه نسبت به رقبای سنتی خود دارند؛ نخست، پلتفرم اختصاصی ارزیابی آنان است که الگوریتم آن می‌تواند فراتر از FICO و رتبه اعتباری شرکت‌های اعتبارسنجی باشد و تعداد بسیار بیشتری از متقاضیان را در بر می‌گیرد. دوم آنکه با حذف واسطه‌ی بانک، سهم بیشتری از بهره به وام‌‌دهنده خواهد رسید و سوم، احساس رضایتی است که با کمک به رفع مشکل افراد یا کسب و کارهای کوچک ایجاد می‌شود.

اما سرمایه‌گذاران باید هشیار باشند چرا که وام‌های P2P مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری ریسک دارد. بسیاری از وبسایت‌ها کاربران خود را تشویق می‌کنند که سرمایه خود را بین تعداد زیادی متقاضی تقسیم کنند تا در صورت نکول یک وام‌گیرنده تمام سرمایه آنان از بین نرود و همین‌طور وام‌گیرندگان باید حتماً در موعد مقرر اقساط خود را پرداخت نمایند.

انواع مختلف وام‌های موجود در پلتفرم‌های وام‌دهی فرد به فرد (Peer-to-Peer) به شرح زیر است:

• وام‌های شخصی
• وام‌های مرمت و بازسازی خانه
• وام‌های خرید خودرو
• وام‌های دانشجویی
• وام‌های پزشکی
• وام‌های تجاری

شرکت‌های برتر در حوزه P2P

در ادامه به معرفی پنج مورد از بهترین وبسایت‌‌ها و شرکت‌های وام‌دهی فرد به فرد پرداخته می‌شود:

• شرکت Upstart:

این شرکت در سال 2012 توسط گروهی از کارمندان سابق شرکت گوگل طراحی و راه‌ندازی شد. Upstart با طراحی پلتفرمی بر پایه هوش مصنوعی، اقدام به وام‌دهی آنلاین و مقرون به صرفه به مصرف‌کنندگان خرد نموده است و از این طریق به کاهش ریسک و کاهش هزینه‌های وام‌دهی شرکای بانکی خود نیز کمک کرده است. شرکت Upstart با استفاده از پلتفرم آنلاین خود توانسته است تا به امروز حدود 13.6 میلیارد دلار وام به افراد گوناگون اعطا نماید که 71 درصد از این وام‌ها دارای فرآیند تماماً اتوماتیک بوده‌اند. این شرکت برای ارزیابی وام‌گیرندگان علاوه بر تاریخچه اعتباری، شرایط شغلی و تحصیلی را نیز بررسی می‌نماید و افراد از طریق این پلتفرم می‌توانند 1000 تا 50،000 دلار وام با نرخ بهره سالانه 8.27 تا 35.99 درصد دریافت کنند. لازم به ذکر است حداقل امتیاز اعتبارسنجی موردنیاز برای اخذ وام در این پلتفرم 600 است. همچنین هزینه تأمین مالی این شرکت متغیر بوده و حدود 0 تا 8 درصد میزان وام تعیین شده است. دوره بازپرداخت وام‌ها نیز 3 الی 5 سال است.

• شرکت Prosper :

Prosper در سال 2005 در سانفرانسیکو ایجاد شد و تاکنون 1.1 میلیون نفر از تسهیلات آن بهره‌مند شده‌اند و حدود 19 میلیارد دلار تأمین مالی از طریق فعالیت‌های این شرکت ایجاد شده است. کاربران می‌توانند با حتی 25 دلار به عنوان یک سرمایه‌گذار در اعطای تسهیلات به یک متقاضی شرکت نمایند. همین‌طور این امکان وجود دارد که هر اندازه که بخواهید درخواست وام دهید به شرطی که مبلغ وام بیشتر از 10 درصد خالص دارایی شما نباشد. از سال 2009 تاکنون میزان بهره تسهیلات اعطایی به طور متوسط 5.5 درصد بوده است، علاوه بر آن سرمایه‌گذاران 1 درصد نیز بابت خدمات دریافتی به شرکت پرداخت می‌کنند.

• شرکت Funding Circle :

برای سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای کوچک، این شرکت بهترین گزینه است. این شرکت در سال 2010 در لندن تاسیس شد و تاکنون برای بیش از 100 هزار کسب و کار کوچک 15.2 میلیارد دلار تسهیلات فراهم کرده است. محدوده فعالیت این شرکت علاوه بر بریتانیا، در ایالات متحده، آلمان و هلند نیز می‌باشد.

سرمایه گذاران باید ابتدا اوراق شرکت را که مبلغ آن حداقل 25 هزار دلار و سررسید آن حداکثر 5 ساله است خریداری کنند سپس می‌توانند آن را به واحدهای 500 دلاری تقسیم کنند و سرمایه‌گذاری خود را انتخاب کنند یا آنکه انتخاب آن را بر عهده خود شرکت بگذارند.

نرخ سود پیش‌بینی شده برای سرمایه‌گذاران در محدوده 4.5 الی 6.5 درصد است و این امکان وجود دارد که با سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای معتبر و قابل اطمینان بین 4.5 تا 6.5 درصد سود سالانه کسب شود یا آنکه با اتخاذ سیاستی محافظه‌کارانه تنها در کسب و کارهای کم ریسک سرمایه‌گذاری نمود و سالانه 4.3 الی 4.7 درصد سود دریافت کرد. لازم به ذکر است که 1 درصد بابت دستمزد خدمات به شرکت پرداخت می‌شود. این شرکت نوآوری‌هایی در مدل‌های اعتبارسنجی خود داشته که نرخ نکول را بسیار کاهش داده است.

• شرکت Peerform :

پلتفرم Peerform توسط تعدادی از مدیران وال استریت در سال 2010 در نیویورک راه‌اندازی شد و در سال 2016 توسط شرکت با مسئولیت محدود Versara Lending خریداری شد. این پلتفرم فرصت‌های سرمایه‌گذاری گسترده‌ای را با بازده مطلوب تعدیل شده نسبت به ریسک ارائه می‌دهد.

همچنین به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا پرتفوی خود را با سطح ریسک مطلوب خود تنظیم کنند تا نیازهای آنها را برآورده کنند. در Peerform  سرمایه‌گذار به سادگی یک هدف مالی تعیین می‌کند و سیستم نشان می‌دهد که چگونه سرمایه خود را برای رسیدن به آن به کار بگیرد.

باید نمره FICO وام‌گیرندگان حداقل 600 و نسبت بدهی به درآمد ایشان نیز کمتر از 40 باشد. همچنین سرمایه‌گذار نباید در 12 ماه گذشته هیچ گونه بزهکاری، ورشکستگی، حکم دادگاه، بدهی مالیاتی یا حساب پرداختنی غیرپزشکی داشته باشد. حداکثر میزان وام‌دهی این پلتفرم، 25،000 دلار است.

• شرکت Payoff:

شرکت Payoff در سال 2005 تأسیس شده است و به عنوان یکی از موفق‌ترین پلتفرم‌های وام‌دهی آنلاین در جهان، برای افرادی که دارای محدودیت اعتباری هستند شناخته می‌شود. این شرکت از نتایج اعتبارسنجی FICO برای ارزیابی متقاضیان وام استفاده می‌کند و حداقل امتیاز موردنیاز جهت دریافت تسهیلات 640 تعیین شده است. متقاضیان از طریق پلتفرم آنلاین این شرکت قادر خواهند بود مبالغ 5،000 تا 40،000 دلار را به عنوان تسهیلات با نرخ بهره سالانه 5.99 الی 24.99 درصد و با دوره بازپرداخت 2 الی 5 سال دریافت نمایند. هزینه تأمین مالی از طریق Payoff حدود 0 الی 5 درصد است.

در جدول زیر، شرایط وا‌م‌دهی آنلاین هر یک از پلتفرم‌های ذکر شده به صورت مقایسه‌ای عنوان شده است:

بررسی وضعیت وام‌دهی به روش فرد به فرد (Peer-to-Peer) در ایران:

وام‌دهی به روش فرد به فرد به شکلی که در دنیا رایج است، در ایران وجود ندارد. در حوزه استارت‌‌آپ‌های فینتک در ایران، تاکنون هیچ‌گونه شرکت و استارت‌آپی مجوز فعالیت در حوزه وام‌دهی P2P را نداشته است. یکی از مهم‌ترین الزامات وام‌دهی  P2P، گسترش استفاده از خدمات اعتبارسنجی در تمام امور مالی و اعتباری و نیز افزایش تعداد شرکت‌های اعتبارسنجی است که در کشور ما هنوز با معیارها و آمار جهانی فاصله دارد و شاید یکی از مهم‌ترین موانع گسترش وام‌دهی P2P مسئله اعتبارسنجی باشد؛ از این رو، بانک مرکزی به عنوان اصلی‌ترین ارگان تصمیم‌گیرنده و سیاست‌گذار باید الزامات قانونی و اجرایی این حوزه را تدوین و ابلاغ نماید.