گزارش اعتباری چیست؟
مقدمه:
گزارش اعتباری خلاصه پیشینه اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی است که به وسیله نهادها و موسسه‌های اعتباری تهیه شده و در اختیار طیف وسیعی از وام‌دهندگان مانند بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و یا فروشنگان کالاهای نسیه و … قرار می‌گیرد. اطلاعات موجود در گزارش اعتباری می‌تواند نشان‌دهنده اعطای اعتبار جدید و یا رد درخواست اعتبار شخص باشد. برای چنین گزارشی، ارائه اطلاعات و جزئیات دقیقی حائز اهمیت است که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
گزارش اعتباری چیست؟
گزارش اعتباری سندی است که داده‌های مربوط به تاریخچه مالی افراد را جمع‌آوری می‌کند و نتیجه آن به صورت ترکیبی از اعداد انگلیسی و یا بیان مولفه‌های کیفی (عالی، خوب، متوسط، ضعیف) اعلام می‌شود؛ در صورتی که نتیجه اعتبارسنجی معمولاً به صورت یک عدد سه رقمی و در بازه 300 تا 850 نمایش داده می‌شود. معمولاً نتایج اعتبارسنجی براساس اطلاعات موجود در گزارش‌های اعتباری است.
گزارش اعتباری توسط موسسات و آژانس‌های اعتباری تهیه و تنظیم می‌شود و به منظور بررسی وضعیت اعتباری افراد، در اختیار سایر نهادهای اعتباردهنده قرار می‌گیرد. امروزه تعداد موسسات و آژانس‌هایی که اقدام به ارائه گزارش اعتباری می‌کنند بسیار زیاد است اما تنها گزارشات سه موسسه اعتباری است که در بسیاری از کشورها ارائه می‌شود و از اعتبار بالایی نیز برخوردار است؛ این سه موسسه بزرگ عبارتند از Experian، Equifax و TransUnion. لازم به ذکر است بخش مهمی از هر گزارش اعتباری را اطلاعات اعتبارات دریافتی گذشته از سوی وام‌دهندگان به موسسات اعتباری، تشکیل می‌دهد.
به طور کلی، هر گزارش شامل اطلاعات زیر است:
- جزئیات وام‌ها و سایر بدهی‌های یک فرد در گذشته (حدود هفت تا ده سال گذشته)
- جزئیات انواع حساب‌های بانکی فعال و غیرفعال شخص (حساب‌های باز و بسته)
- جزئیات پرداخت بدهی‌ها؛ بررسی این که آیا پرداخت‌های بدهی فرد به‌موقع انجام می‌شود یا خیر.
- اطلاعات محل زندگی، نوع شغل و محل آن و همچنین سوابق عمومی شخصی مانند ورشکستگی
مشاهده گزارش اعتباری برای چه اشخاصی مجاز است؟
مشاهده گزارش اعتباری تنها برای اشخاصی که خود فرد به آنها امکان و اجازه دسترسی بدهد، قابل رویت خواهد بود. کارفرمایان، صاحبخانه‌ها، آژانس‌های بیمه، ارائه‌دهندگان خدمات مالی و اعتباری و طلبکاران از جمله اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که با اجازه فرد می‌توانند گزارش اعتباری وی را ملاحظه کرده و از آن برای ارزیابی ارائه خدمات شغلی، بیمه، مسکن و سایر اعتبارات استفاده نمایند. برخی آژانس‌های امنیتی، سازمان‌های دولتی و همچنین بانک‌ها ممکن است بدون اجازه فرد اطلاعات موجود در پرونده اعتباری او را ببینند.
مشاهده گزارش توسط اشخاص دیگر بدین صورت است که فرد هنگام تکمیل فرم و ارائه درخواست دریافت گزارش اعتباری به هر یک از موسسات اعتباری، مشخص می‌کند که تمایل دارد چه اشخاصی و در چه زمان‌هایی گزارش اعتباری وی را ملاحظه کنند.
چرا گزارش اعتباری اهمیت دارد؟
از اطلاعات موجود در گزارش اعتباری برای محاسبه نتیجه اعتبارسنجی استفاده می‌شود و این امتیاز اغلب عامل تعیین‌کننده‌ای در تأیید یا عدم تأیید وام، کارت‌های اعتباری و یا سایر وجوه است. همچنین نتیجه اعتبارسنجی در تعیین نرخ بهره موثر است و هر چقدر بالاتر باشد می‌تواند هزینه تأمین مالی را کاهش دهد. لذا گزارش اعتباری به لحاظ نقش موثری که در نتیجه اعتبارسنجی دارد حائز اهمیت است.
در بسیاری موارد، گزارش اعتباری می‌تواند بر سایر جوانب زندگی شخص از جمله موقعیت شغلی و امکان استخدام شدن در فرصت‌های شغلی برتر، امکان اجاره خانه بهتر، پرداخت حق بیمه کمتر و … تأثیر بگذارد.
گزارش اعتباری در چه قالبی ارائه می‌شود؟
هر گزارش به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
- اطلاعات شخصی
- اطلاعات حساب‌های بانکی
- اطلاعات استعلام‌ها
- اطلاعات مربوط به جرائم عمومی و … (مانند ورشکستگی یا قانون‌گریزی)
ممکن است نحوه ارائه اطلاعات از سوی آژانس‌ها و موسسه‌های اعتباری مختلف، متفاوت باشد اما تمامی موسسات در گزارش‌های اعتباری خود به ارائه چنین تفکیکی قائل هستند. در ادامه به جزئیات هر یک از بخش‌های گزارش اعتباری پرداخته می‌شود:
الف) اطلاعات شخصی:
- نام و القاب مستعار
- شماره گزارش اعتباری
- شماره ملی یا کد شناسایی
- تاریخ تولد
- شماره تماس
- آدرس جاری و قدیمی
- اطلاعات شغلی
ب) اطلاعات حساب‌های بانکی:
- شماره حساب فرد، نام ارگان وام‌دهنده
- تاریخ افتتاح حساب و یا بستن حساب (هر حساب جداگانه)
- تعیین مالکیت حساب (انفرادی و یا مشترک و …)
- اعلام مانده حساب و میانگین حساب
- اعلام بالاترین حد اعتباری و یا محدودیت‌های اعتباری
- میزان اقساط ماهانه
- تاریخچه بازپرداخت اقساط
- وضعیت اعتباری جاری (اعلام میزان معوقات و تعداد روزهای تأخیر در بازپرداخت اقساط)
برای جلوگیری از گزارش اشتباه حساب‌ها که خواه ممکن است مثبت و یا منفی باشد، فرد باید اطلاعات کامل و جامعی از خود در اختیار موسسات ارائه‌دهنده گزارش قرار دهد.
پ) اطلاعات استعلام‌ها:
منظور از اطلاعات استعلام‌ها، تعداد درخواست‌های پیشینه اعتباری فرد است که از سوی سایر اشخاص (صاحبخانه، کارفرما، شرکت بیمه، شرکت‌های دولتی و بانک‌ها و …) ایجاد می‌شود و توصیه می‌شود که در بازه زمانی مشابهی از حد خاصی بالاتر نرود زیرا در ارزیابی شرایط اعتباری یک فرد نتیجه عکس دارد. مثلاً اگر یک فرد در یک زمان مشخص برای دریافت چندین کارت اعتباری اقدام کند و بانک‌ها و موسسات اعتباردهنده درخواست دریافت گزارش اعتباری ثبت نمایند، این برای فرد خطرناک خواهد بود و ممکن است آیتم منفی محسوب شود زیرا چنین برداشت می‌شود که این فرد با ایجاد بدهی‌های جدید در پی پرداخت بدهی‌های گذشته خود است.
ت) اطلاعات مربوط به جرائم عمومی:
انواع خاصی از سوابق و جرائم فرد را می‌توان در گزارش ثبت کرد. به عنوان مثال سوابقی مانند ورشکستگی، هرگونه دعوی حقوقی و کیفرخواست‌ها.
باید به این نکته اشاره داشت که اطلاعات موجود در گزارش اعتباری افراد از سوی موسسه‌های اعتباری قضاوت نمی‌شود و فقط جهت ارزیابی در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی اعتباردهنده یا قرض‌دهنده قرار می‌گیرد.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ