دارایی‌های دیجیتال چه هستند؟

تعریف

دارایی دیجیتال هر چیزی است که به صورت دیجیتال ایجاد و ذخیره می‌شود، قابل شناسایی و کشف و دارای ارزش است یا ارزشی متمایز ارائه می‌کند. با ادغام شدن پیشرفت‌های فناوری در زندگی شخصی و حرفه‌ای نسل کنونی، دارایی‌های دیجیتال محبوب‌تر و ارزشمندتر شده‌اند. داده‌ها، تصاویر، ویدیوها، محتوای نوشته شده و موارد دیگر مدت‌ها است که دارایی‌های دیجیتالی با حقوق مالکیت محسوب می‌شوند؛ به اکثر اقلام دیجیتالی، مانند برند یک شرکت، می توان ارزش پولی یا نامشهود نسبت داد.

برای اینکه یک دارایی دیجیتال به عنوان یک دارایی در نظر گرفته شود، ابتدا باید پتانسیل ایجاد ارزش را داشته باشد تا بتوان از آن به نحوی استفاده کرد که برای مالک ارزش ایجاد کند. پس از آن، دارایی دیجیتال باید بتواند مالکیت خود را از طریق خرید، هدیه دادن یا سایر ابزارهای اعطای حقوق، به شخص دیگری، همراه با ارزشی که می‌تواند به ارمغان بیاورد، منتقل کند. در گذشته، دارایی‌های دیجیتالی مانند داده‌ها یا اسناد اسکن شده در اختیار سازمان‌ها، برای درک ارزش مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال، زمانی که بلاک‌چین و ارز دیجیتال در سال 2009 معرفی شدند، دارایی‌های دیجیتال دوباره تعریف شدند.

به طور کلی، دارایی‌های دیجیتال نوعی سرمایه‌گذاری دیجیتال است که اغلب بر اساس فناوری بلاک‌چین ساخته شده‌اند و می‌توانند حقوق متفاوتی را نشان دهند (به عنوان مثال، حقوق مالکیت یا استفاده) و بنابراین ویژگی‌های متفاوتی خواهند داشت. دارایی‌های توکن شده – مرتبط با اوراق بهادار، کالاها، املاک و مستغلات یا اساساً هر دارایی دیگری – تا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) و دارایی‌های رمزنگاری شده، به عنوان دارایی دیجیتال شناخته می‌شوند.

انواع دارایی‌های دیجیتال

ساده‌ترین دارایی‌های دیجیتال شامل تصاویر، اسناد، ویدئوها، کتاب‌ها، موزیک و صداها، انیمیشن‌ها، نسخه‌های خطی، ایمیل‌ها و حساب‌های ایمیل، لوگو، متا دیتا، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی و … است. اما دارایی‌های دیجیتال جدیدتر بر پایه بلاک‌چین یا فناوری‌های مشابه وجود دارند که می‌توان آنها را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• کوین یا ارز دیجیتال: ارز دیجیتال نوعی دارایی رمزنگاری شده است که در بازارهای مالی غیرمتمرکز و در بستر بلاک‌چین برای انجام تراکنش‌های مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیت‌کوین شناخته‌شده‌ترین نوع ارز دیجیتال است.
• توکن‌ها: توکن‌ها نیز مانند ارز دیجیتال قابلیت ثبت و ذخیره‌سازی دارند و در معاملات و صرافی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی ارز بومی یک بلاک‌چین خاص نیستند و از آن منشعب می‌شوند.  به عنوان مثال ارز دیجیتال اتر  ETH ارز اصلی و بومی بلاکچین اتریوم است. اما توکن MANA مربوط به یک بازی به نام دیسنترالند است که بر پایه بلاکچین اتریوم ساخته شده است.

• کوین‌های پایدار یا Stable: با توجه به نوسانات دائمی ابزارهای مالی غیرمتمرکز و امکان بالقوه ضرر و زیان سرمایه‌گذاران، کوین‌های پایدار به منظور مقابله با این نوسانات ایجاد شده‌اند. کوین‌های پایدار دارای پشتوانه مالی مانند دلار و یا طلا هستند و هر کوین ارزشی معادل پشتوانه خود دارد.
• توکن‌های NFT: این نوع توکن‌ها قابلیت ذخیره‌سازی در بلاک‌چین را دارند و کاملاً منحصربفرد هستند به طوری‌که به هیچ عنوان دو NFT از نظر ارزش با یکدیگر یکسان نیستند.
• دارایی‌های توکن‌شده: افراد می‌توانند حق مالکیت و حتی دارایی‌های فیزیکی خود مانند املاک و مستغلات، هنر و یا کالاها را به دارایی‌های دیجیتال توکنی تبدیل کنند که در این صورت امکان سرمایه‌گذاری افراد مختلف فراهم شده و در کل فرآیند فروش آسان‌تر می‌شود.  

توکن‌ها نیز انواع مختلفی دارند که توکن‌های امنیتی، حاکمیتی، کاربردی و پاداش جزء مهم‌ترین‌ها هستند. 

فرصت‌های ارائه شده توسط دارایی‌های دیجیتال

دارایی‌های دیجیتال دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را از دارایی‌های معمولی متمایز می‌کند؛ از این رو مزیت‌ها و فرصت‌های ویژه‌ای را ارئه می‌دهند که از این بین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هزینه‌های تراکنش: دارایی‌های دیجیتال نسبت به دارایی‌هایی مانند سهام سنتی یا سایر اوراق بهادار هزینه‌های مبادله‌ای کمتری دارند، زیرا برای تسهیل انتقال به واسطه‌ای نیاز نیست.

معاملات سریع: برخلاف بورس اوراق بهادار سنتی، دارایی‌های دیجیتال را می‌توان در هر زمانی از شبانه‌روز و در تمام روزهای هفته معامله کرد. تراکنش‌ها بدون در نظر گرفتن زمان انجام تراکنش، فوراً در پروتکل بلاک‌چین انجام می‌شوند.

استقلال: دارایی‌های دیجیتال در شبکه‌های عمومی را می‌توان مستقل از واسطه‌ها با موانع بسیار کم، ذخیره، معامله و انتقال داد. این امر آزادی بیشتری را در نحوه مدیریت دارایی‌ها فراهم می‌کند.

قابلیت برنامه‌ریزی: دارایی‌های دیجیتال می‌توانند دارای منطق ذاتی باشند؛ شرایط پیچیده را می‌توان به طور مستقیم در دارایی برنامه‌ریزی کرد و به طور خودکار به اجرا درآورد. به عنوان مثال، پرداخت خودکار سود سهام یک اوراق بهادار می‌تواند به صورت توکن برنامه‌ریزی شده باشد.

ریسک‌های دارایی‌های دیجیتال

خطرات ارائه شده توسط دارایی‌های دیجیتال بر اساس روندهای موجود در جامعه است که عبارتند از:

نوسانات: دارایی‌های دیجیتال، به‌ویژه ارزهای رمزنگاری‌شده، در مقایسه با کلاس‌های دارایی سنتی، دارای نوسانات بالاتری هستند، به این معنی که قیمت آن‌ها می‌تواند دائماً تغییر کند و این موضوع ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

جرایم سایبری: شبکه‌های امور مالی غیرمتمرکز می‌تواند ارتکاب جرایم سایبری را آسان‌تر کند. فروش توکن‌های تقلبی و یا بی‌ارزش، کلاهبرداری‌ها و تبلیغات فریبنده را می‌توان به عنوان بخشی از جرایم سایبری این حوزه معرفی نمود.

پولشویی: از آنجایی که بسیاری از دارایی‌های دیجیتال می‌توانند مستقل از واسطه‌های نظارتی قابل معامله و انتقال باشند، برای پولشویی نیز استفاده می‌شوند. ساختار رمزارزها و شبکه بلاک‌چین به گونه‌ای طراحی شده است که در تراکنش‌های مالی اثری از نام فرستنده و گیرنده نیست. در حقیقت همه تراکنش‌ها از طریق آدرس کیف پول افراد صورت می‌پذیرد. سقف محدودی هم برای تراکنش‌ها و تبادلات مالی در نظر گرفته نشده و افراد تا هر میزانی که مایل باشند می‌توانند رمزارز با یکدیگر تبادل کنند. 

محیط زیست: بیت کوین مسئول تولید 69 میلیون تن دی اکسید کربن در هر سال است. بلاک‌چین‌هایی که از الگوریتم اجماع مانند بیت کوین استفاده می‌کنند، به دلیل قدرت محاسباتی عظیم مورد نیاز الگوریتم اجماع، به مقدار زیادی انرژی وابسته هستند و از این طریق به محیط زیست آسیب می‌رسانند.